CZYM SĄ PAPIERY WARTOŚCIOWE?

Zwykle pierwszą myślą po słowach papiery wartościowe są akcje. Ale to nie jedyne dostępne w Polsce instrumenty finansowe tego typu. Więc czym są papiery wartościowe? Jak można w nie inwestować?

Zgodnie z definicją prawną papiery wartościowe to dokumenty potwierdzające  prawa finansowe. Tradycyjnie miały postać papierową, jednak w dzisiejszych czasach jest to najczęściej zapis na elektronicznym rachunku inwestora. Mają one charakter zbywalny, to znaczy, że możemy przekazać je osobie trzeciej. Warunkiem niezbędnym do realizacji przypisanym im praw majątkowych jest ich okazanie.

Papier wartościowy jest więc instrumentem finansowym pozwalającym na inwestycję kapitału.

Wyróżniamy wiele różnych podziałów tych dokumentów, a najpopularniejszy z nich wymienia akcje, obligacje, czeki, weksle, kwity depozytowe, listy zastawne i hipoteczne oraz bony skarbowe. Ich wspólną cechą jest konieczność ich rejestracji w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. (nie dotyczy weksli), który to obowiązek wprowadzono w 2018 roku. 

Innym, często używanym sposobem podziału papierów wartościowych jest okres ważności takiego dokumentu. Możemy mieć do czynienia z papierem krótkoterminowym. Gdy jego okres realizacji nie przekracza roku, lub długoterminowym, gdy ten rok przekracza. 

Ostatnie, ważne kryterium charakteryzacji tych instrumentów to podział na papiery wartościowe:

– wskazujące wierzytelności finansowe, np. obligacje czy bony skarbowe

– uprawniające do udziałów w spółce, np. akcje

– uprawniające do zarządzania towarami, np. konosament 

Bez względu na rodzaj papierów wartościowych dochód z ich zbycia obłożony jest 19% podatkiem dochodowym. Za dochód uznaje się tu różnicę między przychodem uzyskanym ze sprzedaży a kosztem ich zakupu. 

Poniżej krótko scharakteryzujemy dwa najczęściej spotykane rodzaje papierów wartościowych – akcje i obligacje.

Czym są akcje?

Akcje to rodzaj papierów wartościowych.

Które dają prawo do udziału w spółce akcyjnej, która go wyemitowała. Jego wartość określa się, dzieląc cały kapitał akcyjny spółki przez ilość wyemitowanych akcji. Nabywca staje się od tego momentu akcjonariuszem, co oznacza, że jest współwłaścicielem majątku spółki. Przysługują mu różne prawa, zwykle dzielone na finansowe (np. prawo do dywidendy) i korporacyjne. Akcje dzielimy na:

– imienne – zawierające dane akcjonariusza, a ich właścicielami są najczęściej założyciele spółki.; jej zbycie musi mieć formę pisemną i być wpisane do księgi akcyjnej.

– na okaziciela – nie zawierają danych akcjonariusza, co znacząco ułatwia obrót nimi; przyjmuje się, że osoba będąca w ich władaniu jest faktycznym akcjonariuszem i są to jedyne akcje, którymi można obracać na giełdzie.

Inny podział wskazuje nam na istnienie akcji zwykłych i uprzywilejowanych.

Te pierwsze mogą być emitowane zarówno przez spółki akcyjne jak i komandytowo-akcyjne. Dzięki nim akcjonariusz zdobywa prawo głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, prawo do dywidend czy pierwszeństwa do nabycia nowych akcji. Uprzywilejowanie akcji może dotyczyć każdego z tych praw (np. większa ilość głosu na akcję), ale może być nim obłożona jedynie akcja imienna. 

Czym są obligacje?

Obligacje od akcji różnią się charakterem, są one bowiem potwierdzeniem wierzytelności. Najprościej to ujmując, obligacja działa, jak swego rodzaju pożyczka, w której emitent zobowiązany jest do wypłacania jej posiadaczowi oprocentowania w określonych odstępach czasowych, a gdy pojawi się tzw. termin wykupu. – zwrócić mu jej wartość nominalną. Emitentem może być praktycznie każdy – od Skarbu Państwa, przez gminę i bank, po prywatną firmę. Ze względu na bezpieczeństwo są często wybieranym instrumentem finansowym do inwestowania oszczędności.

Gdzie inwestować w papiery wartościowe?

Miejscem do bezpiecznego obrotu papierami wartościowymi jest Giełda Papierów Wartościowych z siedzibą w Warszawie, Na której każdy z inwestorów ma dostęp do identycznych informacji oraz prawo nabycia lub zbycia dowolnego z instrumentów finansowych. Żeby móc rozpocząć swoją przygodę z GPW, najpierw musisz założyć rachunek inwestycyjny w banku lub biurze maklerskim. To jednak nie wystarczy do stania się inwestorem – zanim postanowisz wydać pieniądze, dowiedz się więcej o giełdzie, interesujących Cię instrumentach i firmach.

Istnieje też możliwość prowadzenia handlu papierami wartościowymi przez Internet. Specjalnie do tego stworzone strony pozwalają nam na całodobowy obrót najróżniejszymi instrumentami finansowymi. Ich główną zaletą jest możliwość inwestowania z domu i szeroki wybór dostępnych produktów.