Nie od dziś wiadomo, że w życiu planowanie gra istotną rolę. Ale czy na pewno?
Przecież improwizacja niesie element zaskoczenia, ekscytacji… emocji. Podejście to zrzesza wokół siebie zwolenników – zwłaszcza w momencie, gdy życie stało się pędem i brak nam czasu niemal na wszystko. A każdy dzień może stać się nową przygodą. Choć brzmi to interesująco, a nawet atrakcyjnie, jednak musimy pamiętać o ryzykach, jakie niewątpliwie się pojawiają.
Na początek spójrzmy co brak planu robi z naszą głową. Ciągła niepewność, a nawet niewiedza tego co nadejdzie, jest źródłem stresu. Oczywiście, pewien poziom stresu działa motywująco i napędza do działania. Co w wypadku, gdy działanie nie ma zamierzonego celu? Pod nim nie kryje się żaden konkretny i oczekiwany efekt – działanie wówczas staje się robieniem czegoś, dla samego robienia.
Planowanie. Pójdźmy krok dalej.
Stres narasta, gdy nasze działania nie służą czemuś, co ma dla nas wartość. W improwizowanych działaniach pojawia się problem – wykonane czynności ostatecznie mogą przynieść satysfakcję chwilową, a w przełożeniu długoterminowym stać się “stratą czasu”. To co robimy każdego dnia narasta, zbiera się i wpływa na poziom zadowolenia z naszego życia. Jakie uczucie może pojawić się, gdy spojrzymy na ostatni miesiąc i uświadomimy sobie, że w sumie aktywności było sporo, a jednak dziś nic z nich nie wynika?
Złość, smutek, zrezygnowanie. To co miało być elementem świetnej, życiowej przygody, nagle staje się powodem frustracji. Frustracja natomiast może prowadzić do dwóch scenariuszy. Z jednej strony popchnie nas do kolejnych działań – bardzo prawdopodobnie improwizowanych – z drugiej może spowodować okres stagnacji – w końcu dużo robiliśmy, dochodzi zmęczenie i kanapa staje się atrakcyjnym wyborem.
Emocje wpływają na nasze myśli i organizm. Z niepewności powstaje zwątpienie, a w drastycznych przypadkach może doprowadzić do formułowania się samospełniających się przepowiedni. Oznacza to tyle, że gdy mówimy sobie, że coś i tak nie wyjdzie, to podświadomie nasze działania będą kierowane w kierunku sabotażu, by ostatecznie pokazać nam, że mieliśmy rację.
“Gdy myślisz, że coś możesz lub czegoś nie możesz, za każdym razem masz rację.”
Henry Ford
Często to, co myślimy bierze się z naszych doświadczeń. Schematy myślenia są ciężkie do przełamania, dlatego warto zwrócić uwagę na to jakie schematy tworzymy.
I oto na ratunek przychodzi tworzenie planów działania.
Uwaga! Planowanie dla samego planowania nie ma zbyt dużego sensu, jeśli ma jakikolwiek…
W jakich dziedzinach życia przydaje się plan działania? W zasadzie każdych, ale czy tworzenie dwudziestu planów jest produktywne? Niekonieczne. Skuteczne planowanie, to takie, które uwzględnia najważniejsze kwestie w jednym planie tworzonym do osiągnięcia określonego celu.
“Planowanie bez działania jest jak śnienie na jawie, a działanie bez planowania jest jak nocny koszmar” – przysłowie japońskie.
Przejdźmy zatem do skutecznego planowania. Pierwsze co powinniśmy wiedzieć, to że musimy mieć jakiś cel. Trudno byłoby stworzyć konkretne kroki, które miałyby nas doprowadzić do nieznanego, więc potrzebujemy celu.
Oto narzędzie stworzone właśnie do tego.
SMART – akronim wzięty z angielskich słów.
S – specific, czyli inaczej konkretny. Cel powinien być też prosto sformułowany, tak by nie było miejsca na niedomówienia.
M – measurable, czyli mierzalny. Musi posiadać kryteria, dzięki którym będziesz mógł powiedzieć, że został on osiągnięty.
A – achievable, czyli osiągalny. Po co komu cel, którego nie da się osiągnąć? Twój musi być realistyczny i ambitny. Powinieneś czuć, że jesteś w stanie go osiągnąć.
R – relevant, czyli istotny. Jakie ma on dla Ciebie znaczenie? Im większe, tym lepiej. Wewnętrzna motywacja bierze się z tego, jak coś jest dla nas ważne.
T – time defined, czyli określony w czasie. Gdy decydujesz się już na podjęcie jakiegoś celu, to nie zapominaj, żeby wyznaczyć sobie konkretną datę jego osiągnięcia. To tak upadają postanowienia noworoczne, bo brakuje im terminu.
I w zasadzie, jak już pewnie zauważyłeś, to narzędzie też automatycznie planuje dla Ciebie osiągnięcie tego celu. Podczas jego definiowania pojawiają się konkretne kroki, po których będziesz wiedział gdzie jesteś na drodze po swój rezultat.
Zapytaj siebie
Mam dla Ciebie przykładowe pytania, które mogą być przydatne przy użyciu narzędzia SMART.
Do litery “S”:
- Co dokładnie chcesz osiągnąć?
- Jaki ma to przynieść efekt?
- Co otrzymasz dzięki realizacji celu?
Do litery “M”:
- Jak możesz określić, na ile uda Ci się osiągnąć cel?
- Skąd będziesz wiedzieć kiedy osiągniesz cel?
- Jak możesz opisać osiągnięcie celu?
Do litery “A”:
- Dlaczego to jest ważne?
- Co możesz tym zmienić?
- Co czujesz, jak wyobrażasz sobie, że go osiągasz?
Do litery “R”:
- Gdzie możesz go realizować?
- Czy możesz sam rozpocząć jego realizację?
- Co potrzebujesz, żeby zacząć go realizować?
Do litery “T”:
- Kiedy chcesz go osiągnąć?
- Jak go zaplanujesz?
- Kiedy poczujesz efekty?
Widzisz to, prawda? O wiele lepiej i łatwiej wygląda osiąganie czegokolwiek, gdy stoją za Tobą takie narzędzia, jak SMART.
Chodzi o to, że cel, nieważne jak duży i ambitny przestaje być czymś enigmatycznym, a zaczynasz go rozumieć, widzieć szczegóły, a co najważniejsze, pojawia się motywacja do działania. I żegnamy stagnacje.