Popyt i podaż na giełdzie – prawa, które, choć trudno zrozumieć, to są one jasne i możliwe do analizowania. To, co się wydarzy w gospodarce, jest także do przewidzenia z dużym procentem prawdopodobieństwa. Nic się nie dzieje przypadkiem.
Zerknijmy najpierw na naukę społeczną, jaką jest ekonomia. Ekonomiści analizują i opisują produkcję, dystrybucję oraz konsumpcję dóbr i usług. W ekonomii wykorzystuje się aparat matematyczny, w tym szczególnie metody ilościowe. Jest to nauka o tym, jak społeczeństwo wykorzystuje zasoby, w konsekwencji celem jest wytworzenie dóbr, które mogą ulec konsumpcji obecnej lub przyszłej, biorąc pod uwagę różne grupy w społeczeństwie.
Podstawowo ekonomia dzieli się na mikroekonomię, która zajmuje się współdziałaniem gospodarstw domowych i przedsiębiorstw na rynku, oraz na makroekonomię, ta bada całą gospodarkę w ujęciu holistycznym.
Dwa podstawowe pojęcia, które warto, a nawet trzeba znać w kontekście gospodarki i ekonomii to popyt i podaż. Zrozumienie jak działają te mechanizmy jest kluczowe, gdy chce się być częścią rynku. Co więcej, jako konsumenci potrzebujemy tych informacji by wiedzieć, dlaczego rzeczywistość gospodarcza kreuje się w taki, a nie inny sposób. Popyt i podaż podlegają różnym czynnikom, znając je, jesteśmy w stanie przewidzieć pewne zachowania.
Popyt to w uproszczeniu możliwości nabywcze
Czym jest popyt? To ilość dobra konsumentów, a także ich chęć kupna danego dobra w określonej cenie i czasie. Prawo popytu mówi, że gdy nie występują inne dodatkowe czynniki, to przy zmianie ceny popyt maleje lub rośnie. Obniżka ceny równa się wzrostowi, a jej podniesienie sprawia, że popyt spada.
Pojęcie popytu, choć naturalnie kojarzone z produktami, odnosi się także do usług. Co oczywiste na tym etapie, jest związany ze stroną kupującą. O zapotrzebowaniu na konkretne dobro decydują subiektywne odczucia konsumentów, to oni oceniają czy chcą coś kupić, czy nie. Wartość dobra determinowana jest przez to czy według osoby kupującej jest przekonanie o jego użyteczności – wykorzystania lub zaspokojenia potrzeb.
Czas gra istotną rolę w popycie. Zainteresowanie daną usługą lub produktem nie jest trwałe, to co w przeszłości uznawano za coś wartościowe, po upływie kilku lat może już nie należeć do towarów potrzebnych. Na popyt wpływa także dostępność dobra, to co wiąże się z rzadkością występowania staje się atrakcyjne w oczach odbiorcy – tłumaczy to także reguła ograniczonej dostępności.
Czynniki wpływające na popyt
Istnieje wiele czynników, które wpływają na popyt, a ich zrozumienie jest kluczowe dla analizy rynków i podejmowania decyzji zarówno przez konsumentów, jak i przedsiębiorstwa.
- Cena,
- Zamożność konsumentów,
- Preferencje,
- Przewidywania, wpływające na ceny w przyszłości,
- Sytuacja gospodarcza,
- Dostępność i cena zamienników.
Czym jest podaż?
Ilość dobra dostawców i producentów, by dostarczyć dane dobro na rynek. Prawo podaży mówi o tym, że gdy nie występują inne czynniki, to w zależności od ceny podaż rośnie lub maleje. Gdy cena wzrasta, wówczas podaż rośnie, a gdy cena dobra ulega obniżeniu, to i podaż staje się mniejsza.
Na podaż wpływa wiele czynników. Producenci muszą zwracać uwagę na cenę końcową produkcji, a także na koszty wytworzenia towaru. Co jeszcze ma wpływ na podaż? Dochodzi także element konkurencji oraz cena, która jest przez nich oferowana. W momencie, gdy cena końcowa byłaby mniejsza od kosztów produkcji, samo utrzymanie towaru na rynku staje się nieopłacalne. Popyt także kształtuje podaż. Są to zjawiska, które wzajemnie na siebie oddziałują.
Podaż podlega rozmaitym trendom, te wpływają na cenę. Co oczywiste, gdy jakiś towar lub usługa jest pożądane na rynku, daje to sygnał do zwiększenia podaży. Przedsiębiorcy stosunkowo chcą sprzedawać jak najwięcej po jak najwyższej cenie.
Elementy kształtujące podaż – co na nie wpływa?
- ceny materiałów,
- technologia,
- konkurencja,
- oczekiwania wobec wysokości cen,
- eksport i import,
- interwencja państwa,
Popyt i podaż – zależności
Należy zwrócić uwagę na sytuację, w której odnotowuje się wysoki popyt na dane dobro, przy czym niski podaż, w takim scenariuszu ceny wzrastają, a sam towar staje się ograniczony i pożądany. Podniesienie cen jest wówczas rozsądne z perspektywy przedsiębiorców, przy czym niemal pewne. Wtedy mówimy o niedoborze dobra.
Nadwyżka, to sytuacja, w której ilość produktów na rynku przewyższa potrzeby konsumentów. Podaż jest większa od popytu. I naturalnym ruchem jest wówczas obniżenie cen, w celu sprzedaży towaru.
O równowadze rynkowej mówimy, gdy popyt jest równy podaży, a cena rynkowa jest akceptowalna dla sprzedających i kupujących, to tzw. “cena równowagi”.
Paradoksy inwestycyjne – nieoczekiwane wzrosty i spadki cen
Wszystkie te paradoksy ilustrują, że zachowania rynkowe i decyzje konsumentów nie zawsze są zgodne z intuicyjnymi założeniami ekonomicznymi.
Paradoks Giffena, mówi o tym, że gdy rośnie cena na dobro niższego rzędu, wówczas popyt rośnie na to dobro, a maleje na inne. Przykładem może być sytuacja, w której cena chleba (dobro niższego rzędu) gwałtownie rośnie. Osoby o niskich dochodach, które stanowią większość społeczeństwa, mogą zacząć ograniczać zakup droższych produktów, takich jak mięso, i zamiast tego zwiększają konsumpcję chleba jako źródła kalorii i pożywienia.
Paradoks Veblena, dotyczy zamożnych konsumentów, którzy wyrażają zainteresowanie dobrami luksusowymi. To zjawisko wynika z tzw. „efektu prestiżu”. Kiedy cena dobra luksusowego rośnie, zamożni klienci mogą go postrzegać jako bardziej ekskluzywny i atrakcyjny, co zwiększa ich chęć zakupu. Przykładem może być rosnący popyt na limitowane edycje luksusowych samochodów lub zegarków, gdy ich ceny są bardzo wysokie. Paradoks ten nazywany jest także paradoksem snobistycznym.
Spekulacja, popyt wzrasta wraz z ceną, gdyż konsumenci przewidują, lub są przekonani, że cena na to dobro będzie rosła w przyszłości. Może to być wzrost popytu na kryptowaluty, takie jak Bitcoin, gdy ich cena gwałtownie rośnie. Inwestorzy widzą potencjał na dalsze wzrosty cen i decydują się inwestować w nadziei na przyszłe zyski.
Efekt owczego pędu, odnosi się do zwiększonego popytu na modne dobro. Kupno danego produktu podyktowane jest naśladownictwem, gdyś konsumenci chcą utożsamiać się do tych, co już to dobro zakupili. Popularna celebrytka zaczyna nosić określony rodzaj butów, inni konsumenci mogą chcieć je również, aby naśladować jej styl, nawet jeśli cena tych butów jest wysoka.
Zobacz również, najpopularniejsze formacje harmoniczne w tradingu.
Czym są popyt i podaż w kontekście rynku akcji?
Popyt na rynku akcji odnosi się do ilości akcji, jakie inwestorzy chcą nabyć w określonym okresie. Jest to wynik różnych czynników, takich jak oczekiwania co do wyników finansowych danej spółki, prognozy makroekonomiczne, a także postrzeganie akcji jako atrakcyjnej formy inwestycji. Wzrost popytu zazwyczaj prowadzi do wzrostu cen akcji, podczas gdy spadek popytu może wpływać na obniżenie ich wartości.
Jakie są rodzaje popytu?
Rodzaje popytu zmieniają się w odpowiedzi na wiele czynników, takich jak zmiany w dochodach i cenach, trendy konsumenckie, decyzje polityczne, globalne wydarzenia gospodarcze oraz zmiany w oczekiwaniach.
Popyt można ogólnie podzielić na kilka kategorii:
- Popyt konsumpcyjny: Wynika z potrzeb i preferencji gospodarstw domowych. Konsumenci decydują, jakie produkty i usługi chcą zakupić, w zależności od swoich dochodów, gustów, oczekiwań oraz warunków rynkowych. Popyt ten jest motorem wielu sektorów gospodarki.
- Popyt inwestycyjny: Powstaje w wyniku decyzji przedsiębiorstw, inwestorów i instytucji finansowych. Firmy inwestują w środki trwałe i rozwijają swoje przedsięwzięcia, aby zwiększyć swoją zdolność produkcyjną lub rozwijać nowe projekty. Popyt inwestycyjny jest często związany z oczekiwaniami co do przyszłego wzrostu gospodarczego i zysków.
- Popyt rządowy: Rząd i instytucje publiczne generują popyt poprzez wydatki na cele publiczne, takie jak infrastruktura, ochrona zdrowia, edukacja, obronność itp. Te decyzje mogą być podejmowane w ramach polityki fiskalnej, której celem jest wpływanie na gospodarkę i poprawa warunków życia obywateli.
- Popyt zagraniczny (eksporty): Ten rodzaj popytu pochodzi od zagranicznych rynków, które kupują towary i usługi z danego kraju. Eksport jest zazwyczaj wynikiem konkurencyjności danego kraju na rynkach międzynarodowych, a jego poziom ma wpływ na kursy walutowe, politykę handlową i warunki światowej gospodarki.
Podsumowując informacje o popycie i podaży na rynkach
Siła popytu i podaży to podstawowe mechanizmy rynkowe, które warto znać i rozumieć, niezależnie od tego czy jest się przedsiębiorcą czy konsumentem. Świadomość zależności między jednym a drugim może pomóc w codziennych zakupach, lub (co jest bardzo istotne) w podjęciu decyzji o dokonaniu jakiejś inwestycji.
Chcesz wiedzieć, jak skutecznie handlować na rynku forex, cfd i wykorzystać potencjał giełdowy dla swoich zysków? Zapisz się tutaj na bezpłatne spotkanie online, gdzie dowiesz się jak zacząć, krok po kroku rozpoznawać ruchy cenowe i handlować.
